Όταν κάποιος βρίσκεται στο κρεβάτι για μεγάλο χρονικό διάστημα, κινδυνεύει να εμφανίσει ξηρότητα και τραύματα στο δέρμα. Αυτό ονομάζεται έλκος πίεσης ή έλκος κατάκλισης.
Το έλκος πίεσης εμφανίζεται εξαιτίας βλάβης στα μικρά αιμοφόρα αγγεία της επιδερμίδας που καταστρέφονται λόγω παρατεταμένων περιόδων κατάκλισης, όπως και λόγω τριβής –για παράδειγμα όταν η επιδερμίδα σύρεται πάνω από κάποιο σεντόνι.
Αυτά τα μικρά αιμοφόρα αγγεία εξασφαλίζουν την τροφοδοσία του δέρματος με θρεπτικές ουσίες και οξυγόνο, έτσι, όταν αυτά καταστρέφονται το δέρμα νεκρώνει και δημιουργείται πληγή.
Τα σημεία του σώματος που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην τριβή και στη δερματική βλάβη είναι οι γοφοί, η βάση της σπονδυλικής στήλης, οι αστράγαλοι, η βάση του κεφαλιού και οι αγκώνες.
Η αδράνεια, η λέπτυνση του δέρματος, η ακράτεια και η μειωμένη πρόσληψη τροφής/απώλεια βάρους, τα οποία μπορεί να βιώνει κάποιος που υποφέρει από σοβαρή ασθένεια, αποτελούν παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κάποιου έλκους πίεσης.
Τα έλκη πίεσης ποικίλουν σε σοβαρότητα και ξεκινούν με κοκκινίλες στο ανώτερο στρώμα της επιδερμίδας, που δεν εξαφανίζονται με την απομάκρυνση της πίεσης, ενώ είναι πιθανό να εξελιχθούν σε πληγές, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν όλα τα στρώματα της επιδερμίδας, και στη χειρότερη περίπτωση να εξαπλωθούν μέχρι και το μυ ή το κόκκαλο.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αντιμετωπιστούν τα έλκη πίεσης σε πολύ πρώιμο στάδιο (δηλ. όταν εμφανιστούν οι κοκκινίλες αλλά δεν υπάρχουν "σκασίματα") ή ακόμη καλύτερα να εμποδιστεί εξαρχής η εμφάνισή τους.
Πρόληψη των ελκών πίεσης
Στάση σώματος
Είναι πολύ σημαντικό να βοηθάτε το φίλο/συγγενή σας να αλλάζει τακτικά τη στάση του σώματός του ανά 2 ώρες.
Αν είναι σε θέση να σηκώνονται από το κρεβάτι και μπορούν να κάθονται σε μια καρέκλα για κάποιο διάστημα κατά τη διάρκεια της ημέρας, αυτό θα αποτελούσε μια καλή λύση.
Για το κρεβάτι υπάρχουν ειδικά επιστρώματα που περιέχουν αέρα/γέλη/νερό και βοηθούν στη μείωση της πίεσης. Ένα μαξιλάρι σε σχήμα V προσφέρει άνεση και ανακουφίζει από την πίεση στην πλάτη. Τοποθετήστε μαξιλάρια κάτω από τις γάμπες για να διατηρήσετε τις φτέρνες μακριά από το κρεβάτι και αποφεύγετε να ακουμπούν μεταξύ τους τα γόνατα ή οι αστράγαλοι.
Προσέχετε ιδιαίτερα όταν ανασηκώνετε/μεταφέρετε το συγγενή/φίλο σας – είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην σύρεται η επιδερμίδα τους πάνω στα σεντόνια, οπότε θα χρειαστεί να τους σηκώσετε από το κρεβάτι για να τους μετακινήσετε ενώ κάποιος άλλος θα πρέπει οπωσδήποτε να σας βοηθήσει σε αυτό.
Φροντίδα της επιδερμίδας
Όταν βοηθάτε το συγγενή σας καθημερινά στο πλύσιμο και στο ντύσιμο, ελέγχετε την επιδερμίδα του/της για κοκκινίλες ή τραύματα, ειδικά στις περιοχές υψηλής επικινδυνότητας.
Πλένετε απαλά την επιδερμίδα με σαπούνι που έχει ουδέτερο pH και ταμπονάρετε με μια πετσέτα αντί να τρίβετε το δέρμα. Ελέγχετε εάν η επιδερμίδα είναι καλά ενυδατωμένη ή χρησιμοποιήστε μια προστατευτική κρέμα, εφόσον απαιτηθεί συχνό πλύσιμο λόγω ακράτειας.
Μην κάνετε ποτέ μασάζ σε περιοχές του δέρματος όπου υπάρχουν προεξοχές κοκάλων και μη χρησιμοποιείτε ποτέ οινόπνευμα, εφόσον αυτό ξηραίνει την επιδερμίδα.
Σε περίπτωση που εντοπίσετε σημεία με κοκκινίλες ή σκασίματα, ζητήστε άμεσα τη συμβουλή του γιατρού ή της νοσοκόμας για τα επόμενα βήματά σας.
Υπάρχουν ειδικοί επίδεσμοι που προστατεύουν την περιοχή, αποτρέπουν την περαιτέρω καταστροφή του δέρματος και επιταχύνουν την επούλωση.
Το ιατρικό προσωπικό θα σας συμβουλέψει επίσης σχετικά με την εξασφάλιση της σωστής ενυδάτωσης και θρέψης του συγγενούς/φίλου σας, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η αποτελεσματική και γρήγορη θεραπεία του δέρματος.
