Η κόπωση είναι πολύ κοινό σύμπτωμα σε ασθενείς με καρκίνο, καρδιακή ανεπάρκεια και σκλήρυνση κατά πλάκας. Μπορεί να οριστεί ως μια έντονη και διαρκής αίσθηση κούρασης, δυσανάλογη της σωματικής δραστηριότητας, η οποία εμποδίζει τους ασθενείς να πραγματοποιήσουν τις δραστηριότητες τους και έχει συνήθως σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινή τους οικογενειακή και επαγγελματική ζωή.
Αρκετοί ασθενείς όμως δεν επισημαίνουν αυτό το σύμπτωμα στο γιατρό τους, νομίζοντας πως δε μπορεί να αντιμετωπιστεί και πως είναι απλά μια κατάσταση στην οποία πρέπει να συνηθίσουν. Υπάρχουν όμως πολλοί τρόποι αντιμετώπισης και διαχείρισης της κόπωσης.
Ο θεράποντας γιατρός σας θα ελέγξει αρχικά εάν υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που συνεισφέρουν στην κόπωση και μπορούν να θεραπευτούν. Τέτοιοι παράγοντες ίσως είναι:
• Ο πόνος. Ο χρόνιος, οξύς πόνος έχει αποδειχθεί πως επιδεινώνει την κόπωση.
• Η κατάθλιψη και η κόπωση είναι συχνά αλληλένδετες και είναι πιθανό να μη μπορεί να διασαφηνιστεί ποιά από τις δύο εμφανίστηκε πρώτη. Οι χρόνιες και σοβαρές ασθένειες μπορούν να προκαλέσουν αισθήματα κατάθλιψης, οπότε ο θεράποντας γιατρός σας θα αποφασίσει τον ενδεικνυόμενο τρόπο αντιμετώπισής της, είτε με φαρμακευτική αγωγή είτε με ψυχολογική υποστήριξη.
• Το άγχος. Η αβεβαιότητα και η κούραση που νιώθει ο σοβαρά ασθενής μπορούν να προκαλέσουν άγχος, το οποίο μπορεί να επιδεινώσει κάποια συμπτώματα όπως αυτό της κόπωσης.
• Η διαταραχή ύπνου λόγω πόνου, σπαστικότητας ή προβλημάτων κύστης.
• Η αναιμία, η οποία οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα της αιμοσφαιρίνης στο αίμα. Η αιμοσφαιρίνη είναι η ουσία του αίματος η οποία μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς του σώματος. Όταν αυτό δεν πραγματοποιείται σωστά τότε το σώμα σας θα είναι πολύ κουρασμένο.
• Η κακή διατροφή και η αφυδάτωση. Όταν έχετε συμπτώματα όπως ναυτία, διάρροια και στομαλγία ίσως να μην έχετε διάθεση για μια ισορροπημένη διατροφή, με αποτέλεσμα να αισθάνεστε πολύ κουρασμένοι.
• Κάποιες παράλληλες ασθένειες ή λοιμώξεις.
• Τα φάρμακα για τον πόνο, την κατάθλιψη, την ταραχή, τη ναυτία και τους μυϊκούς σπασμούς μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την κόπωση.
• Κάποιες διαταραχές του μεταβολισμού όπως ο υποθυρεοειδισμός δεν αφήνουν το σώμα σας να λειτουργήσει σωστά, προκαλώντας κόπωση.
Μόλις διαπιστωθεί κάποιος από τους παραπάνω παράγοντες και αντιμετωπιστεί, ο θεράποντας γιατρός σας θα επαναξιολογήσει την κατάστασή σας, έτσι ώστε να εξακριβώσει αν η κόπωση εξακολουθεί να υφίσταται.
Σε αυτή την περίπτωση θα απαιτηθεί μια πλήρης αξιολόγηση της κόπωσης, έτσι ώστε να διασαφηνιστούν οι δραστηριότητες που την προκαλούν αλλά και πως αντιμετωπίζονται από εσάς. Ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους αξιολόγησης είναι να κρατήσετε ένα ημερολόγιο της κόπωσης.
Έχει αποδειχθεί πως ο αποτελεσματικότερος τρόπος διαχείρισης της κόπωσης είναι σύμφωνα με ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα, το οποίο θα αποτελεί ένα συνδυασμό των στρατηγικών αυτοδιαχείρισης όπως πχ. της διαχείρισης ύπνου, της αποθήκευσης ενέργειας και της αύξησης των επιπέδων δραστηριότητας.
