Ο φόβος και το άγχος αποτελούν τη φυσική αντίδραση του σώματος μας στην υπερένταση ή σε κάποια απειλητική κατάσταση. Το σώμα μας έχει "προγραμματιστεί" έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στην αίσθηση κινδύνου με το να νιώθουμε πνευματικά σε επαγρύπνηση ενώ οι μύες μας είναι τεντωμένοι, με αποτέλεσμα να είμαστε έτοιμοι σωματικά ώστε να αντιμετωπίσουμε τον επικείμενο κίνδυνο.
Μαθαίνοντας πως πάσχετε από κάποια σοβαρή ασθένεια, η αντιμετώπισή της με θεραπείες, τα συμπτώματα ή οι αλλαγές που οφείλονται στην ασθένεια σας και η πληροφορία πως η κατάστασή σας έχει επιδεινωθεί, είναι καταστάσεις οι οποίες είναι υπερβολικά στρεσογόνες, έτσι ώστε να αποτελεί φυσική συνέπεια το να νιώσετε άγχος.
Το άγχος συνήθως υποχωρεί μόλις βρείτε κάποιον τρόπο αντιμετώπισης της στρεσογόνας αυτής κατάστασης ή της είδησης που μόλις μάθατε. Κάποιες φορές όμως, ίσως να απαιτηθεί περισσότερος χρόνος απ΄ ότι θα επιθυμούσατε, όπως είναι πιθανό και το να μη μπορέσετε να απαλλαγείτε ποτέ. Το άγχος μπορεί να δημιουργήσει δυσάρεστα συμπτώματα, όπως είναι τα εξής:
• Οι ταχυκαρδίες, όταν δηλαδή αισθάνεστε την καρδιά σας να χτυπάει πολύ γρήγορα ή δυνατά.
• Η ένταση και η ακαμψία των μυών.
• Ο πόνος στην πλάτη.
• Το αίσθημα ‘μυρμήγκιασμα’.
• Η εφίδρωση.
• Η δύσπνοια ή ο υπεραερισμός (γρήγορες και σύντομες αναπνοές).
• Η πνευματική υπερένταση-το μυαλό σας λειτουργεί ασταμάτητα και νιώθετε συνεχώς ανησυχία με αποτέλεσμα να μη μπορείτε να χαλαρώσετε ή να κοιμηθείτε.
• Η αδυναμία συγκέντρωσης
• Η κούραση.
• Ο κόμπος στο λαιμό.
• Η τάση για εμετό.
• Η διάρροια.
Το πρώτο πράγμα που θα κάνει ο θεράποντας γιατρός σας είναι να διαπιστώσει αν το άγχος σας οφείλεται σε ή επιδεινώνεται από συμπτώματα τα οποία δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς, όπως είναι ο πόνος, η ναυτία και η δύσπνοια. Κάποια φάρμακα όπως τα στεροειδή και η χημική ανισορροπία του αίματος, όπως η υπερασβεστιαιμία και η υπονατριαιμία, μπορούν να επιδεινώσουν το άγχος. Σε αυτή την περίπτωση τα συμπτώματα θα πρέπει να τεθούν υπό έλεγχο με π.χ.τη μείωση δοσολογίας ή την αντικατάσταση των φαρμάκων.
Υπάρχουν επίσης και κάποιοι πρακτικοί τρόποι ελάττωσης του άγχους σας.
• Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που έχετε να κάνετε, εφόσον έχετε άγχος, είναι να βρείτε έναν τρόπο να εκφράσετε τους φόβους και τις ανησυχίες σας. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της συζήτησης με ανθρώπους που νιώθετε ότι σας καταλαβαίνουν. Ίσως είναι κάποιο μέλος της οικογένειας, ένας φίλος, ένας ιερέας, ο γιατρός σας ή κάποιος σύμβουλος, αλλά είναι πιθανό ακόμη να προτιμήσετε να μιλήσετε σε κάποιον, που είχε μια παρόμοια με εσάς εμπειρία. Αυτοί οι άνθρωποι ίσως σας βοηθήσουν να βρείτε κάποιες απαντήσεις στις ανησυχίες σας ή τρόπους να τις αντιμετωπίσετε καλύτερα. Μερικές φορές, και μόνο η έκφραση των ανησυχιών σας και η αποκάλυψή τους σε κάποιον άλλον, ίσως σας βοηθήσουν να τις διαχειριστείτε καλύτερα.
• Ένας άλλος τρόπος έκφρασης, τον οποίο αρκετοί άνθρωποι βρίσκουν αποτελεσματικό, είναι να γράψετε κάπου τις σκέψεις και τις ανησυχίες σας. Οι σκέψεις σας μπορούν να πάρουν τη μορφή ημερολογίου ή γραμμάτων.
• Οι ήπιες σωματικές ασκήσεις μπορούν να απαλλάξουν το σώμα σας από το συσσωρευμένο στρες, βοηθώντας τους μύες και το μυαλό σας να χαλαρώσει. Η άσκηση προκαλεί στο σώμα σας την έκκριση κάποιων χημικών ουσιών, που σας κάνουν να αισθάνεστε ευχάριστα (ενδορφίνες) και οι οποίες είναι πολύ αποτελεσματικές στην καταπολέμηση του άγχους. Η άσκηση δεν χρειάζεται να είναι επίπονη για να έχει αποτέλεσμα - ένας μικρός περίπατος στον καθαρό αέρα μπορεί να είναι το ίδιο ευεργετικός. Οι ρυθμικές ασκήσεις διάτασης, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται στη γιόγκα, μπορούν να αποδειχθούν πολύ αποτελεσματικές στην καταπολέμηση του άγχους.
• Με τον ίδιο τρόπο κάποιες άλλες δραστηριότητες, όπως οι δημιουργικές ή οι καλλιτεχνικές ασχολίες (πχ. ζωγραφική ή γραφή) μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή σας από τα πράγματα που σας ανησυχούν ενώ ταυτόχρονα να αποτελέσουν και έναν τρόπο έκφρασης των φόβων και των ανησυχιών σας. Το άκουσμα κάποιας μουσικής που σας κάνει να ηρεμείτε ίσως αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο. Υπάρχουν στο εμπόριο CD με χαλαρωτική μουσική, η οποία ευνοεί την ψυχική ηρεμία.
• Οι τεχνικές χαλάρωσης έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικές στην ελάττωση του άγχους. Υπάρχουν τεχνικές χαλάρωσης τις οποίες μπορείτε να μάθετε, όπως αυτή της προοδευτικής χαλάρωσης (PMR) ή του θεραπευτικού/καθοδηγούμενου οραματισμού. Η τεχνική προοδευτικής χαλάρωσης (PMR) περιλαμβάνει την εκμάθηση τρόπων απελευθέρωσης της έντασης, η οποία συσσωρεύεται στους μύες σας, αν και στην περίπτωση που είστε πολύ αδύναμοι δεν ενδείκνυται αυτή η μέθοδος. Σε αυτή την περίπτωση, με τη βοήθεια του οραματισμού, χρησιμοποιώντας δηλαδή χαρούμενες και χαλαρωτικές εικόνες, θα μπορέσετε να ανακτήσετε τα καλά συναισθήματα και ίσως αυτή αποδειχθεί για εσάς η ευκολότερη αλλά και πρακτικότερη τεχνική..
• Το μασάζ είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να απαλλαγείτε από την ένταση. Αυτό μπορεί να είναι ένα απλό μασάζ χειρός ή ένα τρίψιμο της πλάτης ή των ποδιών, ενώ με την ταυτόχρονη χρήση κάποιων χαλαρωτικών αρωματικών ελαίων, όπως της λεβάντας ή της μαντζουράνας, θα είναι ακόμη αποτελεσματικότερο.
• Κάποια εναλλακτική θεραπεία όπως η ρεφλεξολογία ή η υπνοθεραπεία, ίσως αποδειχθούν πολύ αποτελεσματικά στη μείωση του άγχους σας. Να προσέχετε πάντα όταν κάνετε κάποια εναλλακτική θεραπεία, ώστε ο θεραπευτής σας να διαθέτει τα απαιτούμενα προσόντα και να διαθέτει την σχετική άδεια. Να συμβουλεύεστε πάντα το θεράποντα γιατρό σας πριν την έναρξη οποιασδήποτε εναλλακτικής θεραπείας.
Αν νιώσετε πως το άγχος σας χειροτερεύει ή/και σας εμποδίζει να λειτουργήσετε κανονικά στην οικογενειακή ή επαγγελματική σας ζωή, ζητήστε τη βοήθεια του θεράποντα γιατρού σας. Εκείνος, ίσως σας συστήσει κάποιο αγχολυτικό φάρμακο ή/και κάποια μορφή ψυχολογικής υποστήριξης, παραπέμποντας σας στον κατάλληλο ειδικό ψυχικής υγείας.
Παραδείγματα τεχνικών χαλάρωσης
(1)Η Συνειδητή αναπνοή
Εξασκηθείτε εναλλάσσοντας τις κανονικές αναπνοές με βαθιές διαφραγματικές (κοιλιακές) αναπνοές, αφήνοντας τις εισπνοές να φουσκώσουν την κοιλιά σας. Μπορείτε να φαντάζεστε πως ο αέρας που εισπνέετε κυκλοφορεί σε όλο το σώμα σας και σας φέρνει ειρήνη και ηρεμία ενώ ο αέρας που εκπνέετε παίρνει μαζί του όλη την ένταση και το άγχος. Κάθε φορά που το μυαλό σας αρχίζει να περιπλανιέται επαναφέρετε ήπια τη σκέψη σας, συγκεντρώνοντάς τη μόνο στην αναπνοή σας.
(2) Η τεχνική προοδευτικής χαλάρωσης (PMR)
Κλείστε τα μάτια σας και πάρτε βαθιές διαφραγματικές (κοιλιακές) αναπνοές. Συσφίξτε και στη συνέχεια χαλαρώστε διαφορετικές μυϊκές ομάδες. Αρχίστε με τους μύες του αυχένα και των ώμων. Συσφίξτε δυνατά τους μύες και μετρήστε αργά μέχρι το πέντε. Στη συνέχεια χαλαρώστε και πάλι τους μύες σας, παίρνοντας μια μεγάλη αναπνοή. Συνεχίστε με τους μύες των βραχιόνων, των χεριών, της κοιλιάς, των μηρών και των ποδιών κάνοντας το ίδιο και χαλαρώνοντας κάθε μυϊκή ομάδα.
(3) Η τεχνική του θεραπευτικού/καθοδηγούμενου οραματισμού.
Μετά από μερικές βαθιές αναπνοές, αφήστε το μυαλό σας να περιπλανηθεί σε κάποιο ιδιαίτερο μέρος, το οποίο έχετε συσχετίσει με ξεκούραση. Αυτό μπορεί να είναι κάποιο φανταστικό μέρος, όπως μια παρθένα παραλία ή ένα σκιερό δάσος, ή κάποιο πραγματικό μέρος στο οποίο έχετε κάποτε βρεθεί. Οραματιστείτε τον εαυτό σας εκεί, να βλέπει τα χρώματα, τα σχήματα, να απολαμβάνει τις μυρωδιές, τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις. Αφήστε τον εαυτό σας να παρασυρθεί από την αίσθηση όλων αυτών των εικόνων. Ποιά χρώματα βλέπετε; Ποιές μυρωδιές αναγνωρίζετε; Νιώθετε μια αύρα ή μια αχτίδα ζεστού ηλιακού φωτός να περνάει ανάμεσα στα δέντρα, ακούτε το γαργάρισμα ενός ρυακιού ή το πάφλασμα των κυμάτων στην παραλία; Νιώστε αυτό το μοναδικό μέρος και τοποθετήστε τον εαυτό σας μέσα σε αυτή την εικόνα.
*Αυτες οι πληροφοριες δεν αποτελούν υποκατάστατο του θεράποντα γιατρού σας, αλλά αποτελούν μια πηγή πρόσθετων πληροφοριών. Να ζητάτε πάντα πρώτα τη βοήθεια του θεράποντα γιατρού σας.
·
·
·
·
·