Η φροντίδα ενός χρόνιου ασθενή ,με απειλητικό για τη ζωή νόσημα, εγείρει μια σειρά "δύσκολων" συναισθημάτων για τους φροντιστές. Δεν υπάρχει "σωστός" ή "λάθος " τρόπος να νιώθει κάποιος σε μια τέτοια συνθήκη, δεδομένου ότι παίζουν διάφοροι παράγοντες ρόλο σε σχέση με τα συναισθήματα που βιώνει ο φροντιστής, καθώς και το γεγονός ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι το ίδιο.
Το πρώτο βήμα για την κατανόηση των συναισθημάτων σας είναι να συνειδητοποιήσετε πως είναι φυσιολογικά και πως όλοι οι φροντιστές βιώνουν παρόμοια συναισθήματα έχοντας αυτόν τον δύσκολο ρόλο. Δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να τα αποδεχθεί και να τα αντιμετωπίσει.
Το να προσποιηθείτε πως δεν αισθάνεστε όπως αισθάνεστε δε θα σας βοηθήσει. Αντιθέτως το να μιλήσετε ή να γράψετε για τα συναισθήματά σας μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά εποικοδομητικό.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως αυτή η απλή κίνηση τους βοηθάει στην ελάττωση ή στην άμβλυνση αυτών των έντονων συναισθημάτων.
Κάποια από τα συναισθήματα που είναι πιθανό να αντιμετωπίσετε, είναι:
Ενοχή
Κάποιες φορές ίσως νιώσετε αισθήματα θυμού και ευερεθιστικότητας για το άτομο που φροντίζετε. Ίσως και να νιώσετε ενοχή επειδή πιστεύετε πως η φροντίδα που παρέχετε δεν είναι αρκετή ή επειδή χρειάζεστε ένα διάλειμμα από αυτή.
Θυμηθείτε πως κανείς δεν είναι τέλειος και εσείς κάνετε ότι μπορείτε. Προσπαθείτε να θυμίζετε στον εαυτό σας αυτά που καταφέρνετε καθημερινά.
Θυμός και απογοήτευση.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που φροντίζουν κάποιον που πάσχει από σοβαρή ασθένεια νιώθουν θυμό σε κάποια φάση και βασανίζονται από ερωτήματα όπως "γιατί να συμβαίνει αυτό στο αγαπημένο μου άτομο;" και "γιατί να μου συμβαίνει αυτό;".
Με τη διάγνωση και την εξέλιξη της ασθένειας τα σχέδιά σας είναι πιθανό να αλλάξουν ή να αναβληθούν επ' αόριστο. Είναι φυσικό να αισθάνεστε θυμό γι' αυτό, για την ασθένεια, αλλά και μερικές φορές για το άτομο που φροντίζετε, ειδικά αν η διάθεσή του δεν είναι καλή ή είναι ευερέθιστο.
Το σημαντικότερο είναι να θυμάστε πως είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, να ταυτοποιήσετε την αιτία του και να βρείτε τόπους να το αντιμετωπίσετε πριν διογκωθεί.
Μήπως είστε θυμωμένοι απλά επειδή είστε εξαντλημένοι και υπερβολικά κουρασμένοι;
Ίσως σας κάνει καλό να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας με έναν κοντινό συγγενή ή φίλο, ακόμη και με κάποιον εκτός οικογενείας. Μπορεί να αποδειχθεί εξίσου εποικοδομητικό να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας με άλλους φροντιστές.
Ίσως θελήσετε να εκφράσετε το θυμό σας φωνάζοντας δυνατά ή γρονθοκοπώντας κάποιο μαξιλάρι.
Αρκετοί άνθρωποι νιώθουν πως η σωματική άσκηση, όπως ένας ζωηρός περίπατος, τους βοηθάει να αποβάλλουν το άγχος και την απογοήτευση.
Οι αλλαγές και οι περιορισμοί τους οποίους επιφέρει ο ρόλος του φροντιστή στη ζωή σας, όπως η εγκατάλειψη της δουλειάς σας, της κοινωνικής σας ζωής ή των χόμπι σας εκτός σπιτιού, μπορούν να γεννήσουν αισθήματα απογοήτευσης.
Οι συγγενής ή φίλος που φροντίζετε είναι πιθανό να βιώνει παρόμοια συναισθήματα. Θα πρέπει να προσπαθήσετε από κοινού να βρείτε τρόπους για να ελέγχετε περισσότερο τη ζωή σας οι ίδιοι, προσπαθώντας ο καθένας να ενισχύσει την ανεξαρτησία του.
Ο συγγενής ή φίλος σας ίσως ωφεληθεί αν έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει και να παρεμβαίνει στη διαμόρφωση της καθημερινής του ρουτίνας, οπότε συζητάτε πάντοτε από κοινού τις προτεραιότητες του/της για την ημέρα και συμπεριλάβετε τους στις αποφάσεις που σχετίζονται με τη φροντίδα τους.
Τους βοηθάει επίσης όταν ελέγχουν περιβάλλον τους. Ένα παράδειγμα για να το πετύχουν αυτό είναι να τους προμηθεύσετε με τηλεχειριστήριο για τις ηλεκτρικές συσκευές, όπως την τηλεόραση η το CD Player, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να σας περιμένουν για να επιλέξουν την εκπομπή που επιθυμούν να παρακολουθήσουν ή ακούσουν.
Είναι πιθανό να νιώσετε πως ο χρόνος μακριά από το συγγενή ή φίλο σας και η συμμετοχή σας σε κάποια ευχάριστη δραστηριότητα σας χαρίζουν μια αίσθηση ελευθερίας και ανεξαρτησίας.
Μοναξιά και απομόνωση
Ακόμη κι αν υπάρχουν περισσότερα άτομα που σας βοηθούν στη φροντίδα, ίσως νιώθετε πως είστε ο μόνος/η μόνη που επωμίζεται το κύριο βάρος της φροντίδας και νιώθετε πως κανείς δεν καταλαβαίνει πραγματικά αυτά που βιώνετε.
Ίσως δεν μπορείτε πια να βγείτε όπως βγαίνατε παλαιότερα. Προσπαθήστε, ωστόσο, να μη χάσετε την επαφή με την οικογένεια και τους φίλους σας - περιλάβετε στο πρόγραμμά σας ένα τηλεφώνημα σε τακτική βάση για να κουβεντιάζετε.
Είναι σημαντικό να τους πείτε πόσο μόνοι νιώθετε και να μην συσσωρεύετε τα συναισθήματα μέσα σας.
Η συνομιλία με άτομα που φροντίζουν κάποιον ή που είχαν το ρόλο του φροντιστή στο παρελθόν μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματική, εφόσον, αναμφίβολα, θα καταλάβουν αμέσως πως νιώθετε.
Κατάθλιψη
Ο καθένας μας έχει τις μέρες του που δεν αισθάνεται πολύ καλά ή που νιώθει λύπη, ειδικά αν το άτομο που φροντίζει περνάει μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο.
Ωστόσο, αυτά τα συναισθήματα λύπης διαρκούν συνήθως μόνο μερικές μέρες, μέχρι να βελτιωθεί η κατάσταση ή μέχρι να νιώσετε πως μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε καλύτερα.
Ωστόσο, αν νιώθετε πως η λύπη δεν υποχωρεί από μόνη της, νιώθετε πανικοβλημένοι ή απελπισμένοι, τότε ίσως πάσχετε από κατάθλιψη.
Είναι σημαντικό να μην προσπαθήσετε να διαχειριστείτε μόνοι σας αυτό το συναίσθημα. Ενημερώστε την οικογένειά σας ή τους φίλους σας και ζητήστε να σας βοηθήσουν, πχ. προσφέροντάς σας λίγο χρόνο ξεκούρασης.
Ίσως θα ήταν καλή ιδέα να μιλήσετε με το γιατρό σας ή σε κάποιο ψυχολόγο, που θα σας υποστηρίξει και θα σας συμβουλέψει ανάλογα.
Άγχος και ανησυχία
Μια σοβαρή ασθένεια και όλες οι επακόλουθες δυσκολίες μπορούν να αποτελέσουν σοβαρή πηγή άγχους για την οικογένεια. Ίσως διαπιστώσετε πως το άγχος προκαλεί:
– χρόνια ευερεθιστότητα ή δυσαρέσκεια
– κακοκεφιά
– υπερβολική νευρικότητα/άγχος
– αίσθημα καταβολής
– εφιάλτες
– διαρκή ανησυχία
– αφηρημάδα
– απαισιοδοξία
– δυσκολία στη λήψη καθημερινών αποφάσεων
Ίσως να υπάρχουν και σωματικές ενδείξεις άγχους, όπως υγρά χέρια ή εφίδρωση,
δυσκοιλιότητα/διάρροια, ξηροστομία, πονοκέφαλος, ταχυπαλμίες, στομαχόπονος, ναυτία, σπασμοί ή σύσφιξη των μυών, κόμπος στο λαιμό, λιποθυμία, κόπωση/εξάντληση, υπερβολικά πολύς/υπερβολικά λίγος ύπνος και σύντομες και ρηχές αναπνοές.
Όταν αισθάνεστε καταβεβλημένοι από το στρες, η συζήτηση των προβλημάτων με άλλους
δεν σας βοηθάει μόνο στην ανακούφιση από το στρες αλλά σας παρέχει επίσης μια νέα οπτική των προβλημάτων.
Λίγος χρόνος μακριά από τη φροντίδα, ακόμη κι αν αυτό είναι ένα σύντομο διάλειμμα, το να κάνετε κάτι που είναι χαλαρωτικό και ευχάριστο είναι ζωτικής σημασίας στην αντιμετώπιση του στρες.
Προγραμματίστε χρόνο για να κάνετε κάτι δικό σας, τουλάχιστον για 15-30 λεπτά την ημέρα. Αυτό θα μπορούσε να είναι:
– Ένας σύντομος ύπνος
– Η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου ή η παρακολούθηση της αγαπημένης σας εκπομπής
– Ένας ζωηρός περίπατος ή τρέξιμο
– Μια άσκηση χαλάρωσης
Σε περίπτωση που εφαρμόσετε τα παραπάνω μέτρα αλλά εξακολουθείτε να βιώνετε υψηλά επίπεδα άγχους, τότε κανονίστε ένα ραντεβού με τον οικογενειακό σας γιατρό ή κάποιον σύμβουλο, έτσι ώστε να μπορέσετε να συζητήσετε σε μεγαλύτερο βάθος τα συναισθήματά σας.
Το Κέντρο Ημέρας για Ψυχολογική Υποστήριξη Ασθενών με Καρκίνο στην Αθήνα (για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. σύνδεσμο στη σελίδα με τις χρήσιμες επαφές) αποτελεί μια χρήσιμη επαφή για φροντιστές ανθρώπων που πάσχουν από καρκίνο που θα επιθυμούσαν να λάβουν ψυχολογική υποστήριξη και καθοδήγηση.
Αίσθημα απώλειας/πένθους
Η θλίψη αφορά στον αποχωρισμό και τον αποχαιρετισμό. Κατά τη διάρκεια της φροντίδας κάποιου που πάσχει από σοβαρή ασθένεια, ειδικά στα πιο προχωρημένα στάδια, θα βιώσετε αρκετές απώλειες, όπως την απώλεια της δυνατότητας για εργασία ή της ανεξαρτησίας σας.
Η παραίτηση από τα όνειρα που είχατε για το μέλλον, να βλέπετε κάποιον τον οποίο νοιάζεστε να γίνεται ολοένα πιο αδύναμος ή να αντιμετωπίζετε την πιθανότητα να χάσετε κάποια στιγμή το αγαπημένο σας πρόσωπο, θα σας προκαλέσουν συναισθήματα απώλειας και θλίψης.
Αυτά τα συναισθήματα θα χάνονται και θα επανέρχονται με το πέρας το χρόνου και είναι απόλυτα φυσιολογικά, όμως, μην προσπαθήσετε να τα αντιμετωπίσετε μόνοι σας.
Θα χρειαστεί να μιλήσετε σε κάποιον επαγγελματία υγείας, όπως κοινωνικό λειτουργό ή ψυχολόγο ή σε οργανισμούς που θα μπορέσουν να σας υποστηρίξουν σε αυτό .

Comments