Η δύσπνοια είναι σίγουρα μια από τις πιο τρομακτικές εμπειρίες, τόσο για εκείνον που τη βιώνει όσο και για εκείνους που βρίσκονται δίπλα του εκείνη τη στιγμή. Είναι σύμπτωμα, το οποίο εμφανίζεται συχνά σε ανθρώπους που πάσχουν από καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο (κυρίως πνεύμονα) ή από προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια.
Το σημαντικότερο πράγμα που έχετε να κάνετε σε περίπτωση δύσπνοιας είναι να ενημερώσετε αμέσως το θεράποντα γιατρό σας. Ο θεράποντας γιατρός σας, πρώτα απ' όλα, θα θελήσει να σας εξετάσει λεπτομερώς, έτσι ώστε να διαπιστώσει αν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο, το οποίο σας προκαλεί τη δύσπνοια. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να σας συστήσει τη σωστή φαρμακευτική αγωγή ή επέμβαση.
Υπάρχουν υποβόσκουσες αιτίες οι οποίες μπορούν να θεραπευτούν ή να ελεγχθούν, όπως για παράδειγμα η συγκέντρωση υγρού στους πνεύμονες ή μια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος.
Σε περίπτωση που πάσχετε από προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια, είναι πιθανό να χρειαστείτε αλλαγή της δοσολογίας των φαρμάκων σας ή αλλαγή της φαρμακευτικής σας αγωγής.
Η δύσπνοια μπορεί να είναι αποτέλεσμα υποξίας, δηλαδή, χαμηλού επιπέδου οξυγόνου στο αίμα. Σε αυτή την περίπτωση ο γιατρός σας είναι πιθανό να αποφασίσει τη θεραπεία σας με οξυγόνο ή, σε περίπτωση που η υποξία οφείλεται σε αναιμία, να σας συστήσει μετάγγιση αίματος.
Σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα, ίσως προταθεί χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για την μείωση των καρκινικών όγκων στους πνεύμονες, εφόσον αποτελούν την αιτία της δύσπνοιας.
Αντιμετώπιση της δύσπνοιας
Σε συνδυασμό με το πρόγραμμα αντιμετώπισης και διαχείρισης της δύσπνοιας, το οποίο θα σας συστήσει ο θεράπων γιατρός σας, υπάρχουν και κάποιοι απλοί και πρακτικοί τρόποι για να μειώσετε το αίσθημα της δύσπνοιας, όποτε αυτό προκύψει:
• Πολλές φορές βοηθάει το να ανοίξετε ένα παράθυρο ή να χρησιμοποιήσετε έναν μικρό ανεμιστήρα, έτσι ώστε να αυξήσετε τη ροή του αέρα στο δωμάτιο. Είναι καλύτερα να διατηρείτε το χώρο σας ψυχρότερο αντί θερμότερο γιατί η θερμότητα είναι πιθανό να σας προκαλέσει ένα αίσθημα πίεσης στο στήθος.
• Ρυθμίστε τη στάση του σώματός σας. Οι ευθυτενείς θέσεις είναι γενικότερα καλύτερες απ' ότι οι οριζόντιες, εφόσον ευνοούν περισσότερο τη διαστολή των πνευμόνων σας. Για να ξεκουράσετε καλύτερα το κεφάλι, τον αυχένα και τους ώμους σας, είναι καλό να τα υποστηρίξετε. Επιλέξτε μια στάση, στην οποία θα νιώθετε άνετα. Άλλοι προτιμούν να κάθονται ευθυτενώς, άλλοι με την πλάτη να ακουμπάει σε κάποιο στήριγμα (πχ. πλάτη καναπέ), ενώ άλλοι να στέκονται όρθιοι με την πλάτη στον τοίχο. Μια καλή θέση όταν ξαπλώνετε, είναι στα πλάγια με μικρή κλίση προς τα εμπρός, με δύο ή τρία μαξιλάρια κάτω από το κεφάλι και τους ώμους σας και άλλο ένα κάτω από το θώρακα.
• Μπορείτε να αποκτήσετε μεγαλύτερο έλεγχο της αναπνοής σας με την εκμάθηση μερικών απλών ασκήσεων αναπνοής, όπως τις δύο που αναφέρονται παρακάτω. Προσπαθήστε να τις μάθετε και να τις εξασκήσετε όταν αισθάνεστε καλά, έτσι ώστε να μπορέσετε να τις εφαρμόσετε αυτόματα σε περίπτωση που αισθανθείτε δύσπνοια.
• Μειώστε το ρυθμό σας και αυτόν των δραστηριοτήτων σας, ώστε να μη χρειάζεται να πιέζετε πολύ τον εαυτό σας. Αν για παράδειγμα νιώθετε δύσπνοια περπατώντας από το υπνοδωμάτιο στο μπάνιο, τοποθετήστε μια καρέκλα στα μισά της διαδρομής, έτσι ώστε να μπορείτε να κάθεστε και να αναπνέετε. Καθίστε όταν πλένεστε, ντύνεστε ή κάνετε άλλες δουλειές, όπως το μαγείρεμα. Ισορροπήστε τις περιόδους δράσης με περιόδους ξεκούρασης.
• Όταν ανεβαίνετε σκάλες ή ανηφόρες, εισπνεύστε στο ένα βήμα, εκπνεύστε στο επόμενο και μετά περιμένετε λίγο. Στη συνέχεια επαναλάβετε το ίδιο.
• Φυλάξτε τα πράγματα, τα οποία χρησιμοποιείτε συχνά, σε μικρή απόσταση.
• Είναι πραγματικά σημαντικό να ξεκουράζεστε, οπότε ίσως θελήσετε να χρησιμοποιήσετε μια τεχνική θεραπευτικού οραματισμού ή προοδευτικής χαλάρωσης (PMR) για να σας βοηθήσει σε αυτό.
• Το μασάζ στο κεφάλι και τον αυχένα με λάδι λεβάντας, μπορεί πραγματικά να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεκουραστούν και να χαλαρώσουν, σε περίπτωση που νιώσουν δύσπνοια.
• Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν τις εναλλακτικές θεραπείες, όπως το βελονισμό και τη ρεφλεξολογία, πολύ χρήσιμες στην αντιμετώπιση του άγχους και της δύσπνοιας.
• Το άκουσμα μουσικής ή η τηλεθέαση μπορούν να σας βοηθήσουν, αποσπώντας την προσοχή σας από τη δύσπνοια, με αποτέλεσμα τη βελτίωση του ρυθμού της αναπνοής σας.
Το αίσθημα της δύσπνοιας μπορεί να σας δημιουργήσει έντονο άγχος, περιλαμβάνοντας και αισθήματα πανικού. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να κάνει τη δύσπνοιά σας εντονότερη. Η διαχείριση και η μείωση του άγχους/πανικού είναι ζωτικής σημασίας. Εφόσον οι ασκήσεις αναπνοής ή οι άλλες μέθοδοι, όπως η απόσπαση της προσοχής ή οι τεχνικές χαλάρωσης δε σας βοηθήσουν, ίσως ο γιατρός σας να σας συστήσει κάποια φάρμακα για τη μείωση του άγχους. Ένα άλλο φάρμακο, το οποίο έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικό στην παρατεταμένη δύσπνοια, είναι η μορφίνη, σε μικρές αλλά τακτικές δόσεις.
Ανάκτηση ελέγχου κατά τη διάρκεια σοβαρής κρίσης δύσπνοιας.
Αν μάθετε να ελέγχετε την αναπνοή σας, αυτό μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμο, κάνοντάς σας να νιώσετε πιο ασφαλείς και λιγότερο φοβισμένοι. Όταν νιώθετε δύσπνοια ίσως νιώσετε εξαιρετικά σφιγμένοι, με τάση να ανασηκώσετε τους ώμους σας και να αρχίσετε να αναπνέετε γρήγορα, χρησιμοποιώντας τον άνω θώρακα. Αυτό δυσκολεύει τους πνεύμονες σας ακόμη περισσότερο στο να δουλέψουν αποτελεσματικά και να πάρουν την αναγκαία ποσότητα αέρα που χρειάζεται το σώμα σας. Θα ήταν καλή ιδέα να μάθετε την ακόλουθη άσκηση όταν αισθάνεστε καλά, έτσι ώστε να την εφαρμόσετε μόλις αντιμετωπίσετε κάποιο επεισόδιο σοβαρής δύσπνοιας.
(1) Σταματήστε και ξεκουραστείτε σε μια αναπαυτική στάση. (δέστε πιο κάτω τις προτεινόμενες θέσεις)
(2) Κατεβάστε το κεφάλι σας (πχ. για να ξεκουράσετε τον αυχένα)
(3) Κατεβάστε τους ώμους σας - αφήστε τους να βυθιστούν και να νιώσετε το βάρος τους.
(4) Εισπνεύστε από το στόμα
(5) Εκπνεύστε από το στόμα
(6) Εισπνεύστε και εκπνεύστε όσο πιο γρήγορα μπορείτε
(7) Αρχίστε να εκπνέετε για περισσότερη ώρα αλλά όχι βίαια. Μπορείτε να σουφρώσετε τα χείλη σας αν πιστεύετε ότι αυτό σας βοηθάει
(8) Αρχίστε να επιβραδύνετε την αναπνοή σας
(9) Αν μπορείτε να αναπνεύσετε από τη μύτη, εισπνεύστε από τη μύτη σας.
(10) Αρχίστε την άσκηση διαφραγματικής ή αλλιώς κοιλιακής αναπνοής* (δέστε παρακάτω για περισσότερες πληροφορίες)
(11) Παραμείνετε για 5 λεπτά ακόμη στην αναπαυτική σας στάση.
Αναπαυτικές στάσεις κατά τη διάρκεια αναπνευστικών ασκήσεων είναι οι στάσεις του σώματος, στις οποίες η πλάτη και οι ώμοι σας υποστηρίζονται επαρκώς, για παράδειγμα με μια καρέκλα ή μαξιλάρια, έτσι ώστε να είναι εύκολη η ξεκούραση των ώμων και του αυχένα σας. Ίσως θελήσετε να ακουμπήσετε τα χέρια σας στους μηρούς, για να ξεκουράσετε ακόμη περισσότερο τους ώμους σας.
*Η διαφραγματική ή κοιλιακή αναπνοή (= αναπνοή χρησιμοποιώντας τους ισχυρούς μύες του διαφράγματος) είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος αναπνοής. Το πρώτο που έχετε να κάνετε είναι να εντοπίσετε το διάφραγμα σας: Ακουμπήστε το χέρι σας επίπεδα στην κοιλιά σας και βήξτε ελαφρά: ο μυς τον οποίο νιώθετε να κινείται όταν βήχετε είναι το διάφραγμα σας. Τώρα εισπνεύστε και θα νιώσετε την κοιλιά σας να διαστέλλεται ενώ οι πνεύμονές σας γεμίζουν με αέρα. Ενώ εκπνέετε η κοιλιά σας επανέρχεται στην αρχική της θέση. Τώρα δοκιμάστε να εισπνεύσετε από τη μύτη και να εκπνεύσετε αργά από το στόμα. Δοκιμάστε να εισπνεύσετε μετρώντας ως το 3 και να εκπνεύσετε μετρώντας ως το 6. Επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία 5-10 φορές, αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας.
(Αυτά οι πληροφοριες δεν αποτελούν υποκατάστατο του θεράποντα γιατρού σας, αλλά αποτελούν μια πηγή πρόσθετων πληροφοριών. Να ζητάτε πάντα πρώτα τη βοήθεια του θεράποντα γιατρού σας.)
·

·
·
·
·
·
Comments